De begroting 2019-2022 sluit met een positief meerjarig saldo. Dit resultaat is bereikt door een combinatie van nieuw beleid, bezuinigingen en lastenverhogingen.
Het begrotingssaldo ziet er samengevat de komende jaren als volgt uit:

Hieronder volgt een aantal tabellen waarin de posten hierboven worden toegelicht. De nummering in onderstaande toelichtingen verwijst naar de nummers in de betreffende tabel.
Door de raad is gedurende 2018 al een aantal begrotingswijzigingen vastgesteld. De laatste begrotingswijziging heeft plaatsgevonden naar aanleiding van de Voorjaarsnota 2018. Het saldo dat het resultaat is van deze wijzigingen is het uitgangspunt voor de toelichting. Dit is de regel “ Door raad vastgestelde begrotingssaldo t/m Voorjaarsnota ”. Hierop is in de begroting een aantal wijzigingen doorgevoerd. Deze wijzigingen lichten wij hieronder toe.

TOELICHTING OP WIJZIGINGEN OPGENOMEN IN BEGROTING 2019-2022.
1+2   Effecten Kaderbrief en onontkoombare ontwikkelingen.

1. Wijzigingen als gevolg van de Kaderbrief 2019

Tegelijkertijd met de Voorjaarsnota 2018 is de Kaderbrief 2019 in de raad besproken.
Waar de Voorjaarsnota een analyse geeft van de afwijkingen die optreden door de begrotingsuitvoering 2018 vormt de Kaderbrief een vooruitblik vanaf 2019. Uit de Kaderbrief komen diverse autonome wijzigingen voort. Met het oog op de leesbaarheid van de begroting wordt voor een analyse van deze verschillen verwezen naar de Kaderbrief.

2. Overige onontkoombare ontwikkelingen

2a. Ontwikkeling kapitaallasten
Jaarlijks wordt er een herberekening uitgevoerd op alle investeringen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de fasering van de verwachte investeringsuitgaven of de vrijval van kapitaallasten van investeringen die volledig zijn afgeschreven. Dit leidt voor 2019-2022 tot een klein voordeel in de exploitatie.

2b. Ontwikkelingen gemeentefonds na de informatiebrief van juli 2018
Op de berekening van de hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds hebben nog enkele correcties plaatsgevonden. Te denken valt aan nadere precisering van de ramingen en verwerking van een correctie vanuit het ministerie van BZK.

2c. Realistische raming Zorg in Natura
In de Voorjaarsnota 2018 is een nadeel gemeld van € 0,5 miljoen op de post Zorg in Natura.
De uitputting van deze begrotingspost is sterk afhankelijk van het aantal cliënten met een zorgvraag en is door de gemeente moeilijk te beïnvloeden. Op grond van de meest actuele ramingen is de begroting voor 2019 incidenteel verhoogd met € 250.000. Dit bedrag is in 2019 gedekt uit de reserve sociaal domein. Voor de jaren 2020-2022 zijn nog niet genoeg gegevens bekend om de ramingen aan te passen.

2d.  Hogere bijdrage aan GGD voor veilig thuis
Door de gemeenschappelijke regeling GGD Haaglanden is aangegeven dat er hogere uitgaven te verwachten zijn voor Veilig Thuis. De ramingen aan GGD de zijn daarom structureel met € 26.000 verhoogd.

3.   Financiële kaders

Er is vanaf 2019 bewust gekozen voor een aantal algemene uitgangspunten wat heeft geleid tot een nadelige bijstelling van de ramingen. De keuzes die zijn gemaakt staan hieronder toegelicht.

3a. Terugdraaien geprognotiseerde boekwinst Generaal Winkelmanlaan    
In het coalitieakkoord is afgesproken dat incidentele opbrengsten uit de verkoop van onroerend goed niet meer ten gunste van het exploitatiesaldo gebracht mogen worden. Deze opbrengsten worden gestort in de algemene reserve. Daar dienen zij als plafond voor de voorgenomen investeringen.

3b-3e. Terugdraaien taakstellingen uit de begroting 2018-2021
De oude taakstellingen zoals deze zijn verwerkt in de begroting 2018-2021 zijn niet meer opgenomen, of het bedrag van de taakstelling is aangepast. Het gaat hierbij om:

Terugdraaien taakstelling verkoop onroerend goed
Omdat de opbrengsten van onroerend goed verkopen niet meer in het saldo mee worden genomen is ook de taakstelling uit de begroting die hierop betrekking heeft niet meer geraamd. Voor 2019 was de taakstelling van € 325.000 al gecorrigeerd bij de Kaderbrief, daarom zijn er alleen bedragen geraamd voor 2020 en 2021.

Aanpassen taakstelling WODV
Deze taakstelling uit de begroting 2018-2021 is verhoogd tot een bedrag van € 400.000 in 2022. Doordat voor bezuinigingen op de WODV de bijdrageregeling van de WODV van toepassing is kan nog niet het hele bedrag in 2019 worden bezuinigd. Het te bezuinigen bedrag wordt jaarlijks met 25% verhoogd, ingaande in 2019 met een bedrag van € 100.000. Voor de meer gedetailleerde toelichting op de wijze waarop deze taakstelling concreet wordt gemaakt wordt verwezen naar de paragraaf bezuinigingen, taakstellingen en ombuigingen.

Terugdraaien taakstelling Klimaat en duurzaamheid
Deze bezuiniging was bedoeld als verlaging van de energielasten. Gebleken is dat er geen substantiële bezuinigingen gerealiseerd kunnen worden zonder het doen van duurzaamheidsinvesteringen.

Terugdraaien taakstelling accommodaties.
De taakstelling accommodaties heeft vooral betrekking op de te realiseren voordelen door samenvoeging van de ambtelijke huisvesting van Voorschoten en Wassenaar. Omdat hier op dit moment geen concrete plannen voor zijn is deze bezuiniging niet langer realistisch.

Opheffen reserve Kapitaallasten.
Wassenaar kiest ervoor om de lasten van de investeringen vanaf 2019 niet meer te dekken uit het vermogen. Concreet betekent dit dat er geen reserves meer worden ingezet om de kapitaallasten te dekken die voortvloeien uit investeringen. Tot en met 2018 dekte de reserve kapitaallasten een deel van de afschrijvingen in de begroting. Deze reserve komt te vervallen, het geld dat nog in de reserve beschikbaar is wordt voor €  1 miljoen gestort in de reserve ondersteuning grote projecten. Uit deze reserve worden incidentele lasten ten behoeve van grote (investerings)projecten gedekt. Te denken valt bijvoorbeeld aan onderzoekskosten.  
Het restant van de reserve kapitaallasten wordt gestort in de algemene reserve.

Eén en ander heeft tot gevolg dat de exploitatie vanaf 2019 extra wordt belast met de kapitaallasten die tot en met 2018 zijn gedekt uit de reserve kapitaallasten. In 2019 doen wij dit voor € 300.000, bij de jaarrekening 2019 wij de reserve op. Dit leidt vanaf 2020 tot een structureel nadeel van € 660.000.

4. Nieuw beleid

4a. STRUCTUREEL NIEUW BELEID
4a1. Extra subsidie kunstonderwijs vanaf 2021
De subsidie aan Talentum komt vanaf 2021 te vervallen. Om toch te  waarborgen dat kinderen kennis kunnen maken met kunst verhogen wij de subsidie aan basisscholen met € 10.000.

4a2. Actieve uitvoering klimaatproject (1FTE)
De afgelopen drie jaar is incidenteel geld beschikbaar geweest voor het opstellen van planvorming voor duurzaamheid binnen de gemeente. Vanaf nu komt het aan op het uitvoeren van deze plannen. Hiervoor komt een formatieplaats beschikbaar. Deze medewerker gaat zich onder meer bezig houden met het werven van externe middelen voor duurzaamheidsinvesteringen.

4a3. Schoon op niveau C brengen voor onkruidbestrijding
De bestrijding van onkruid is duurder geworden, onder andere doordat het middel 'Roundup' niet meer mag worden ingezet.  

4a4. 2,5 extra formatie BOA’s
We breiden de handhaving uit via de inzet van vrijwillige politie en stimuleren buurtpreventieteams met bijdragen van de politie en de corporaties. Verder breiden we de gemeentelijke Bijzondere Opsporings Ambtenaren (BOA’s) en bijbehorende ondersteuning uit met 2,5 formatieplaats.

4b. INCIDENTEEL NIEUW BELEID

4b1. Innovatiebudget sociaal domein
Voor meer preventieve ondersteuning gaan we op een innovatieve wijze aan de slag met de maatschappelijke organisaties. Hiervoor wordt voor de periode 2019–2022 een innovatiebudget van maximaal € 200.000 beschikbaar gesteld.

4b2. Uitwerken investeren Centrum/Winkelhaak
Het centrum en het winkelgebied rond het Stadhoudersplein moeten aantrekkelijk blijven.
In 2019 wordt er een plan opgesteld om de winkelhaak van Wassenaar en het Stadhoudersplein te verbeteren. Hierbij werken wij nauw samen met de winkeliers.

4b3. Aanjagen Ondertunneling N44
De doorstroming van de N44 en de ontsluiting van Wassenaar moet op de kortst mogelijke termijn verbeteren. Hierbij is het een speerpunt om doorgaande verkeersstromen ondergronds te leiden. Om hier effectief aandacht voor te vragen zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor het lobbybudget. Ook kan de reeds gedane studie hiermee verder worden gebracht. Het Wassenaars belang wordt ook in Den Haag, bij Rijk en Provincie/MRDH proactief geagendeerd.

4b4.  Onderzoek Elektrische busverbinding en een lightrailverbinding
We zetten in op behoud van goed openbaar vervoer voor onze inwoners. We onderzoeken samen met andere gemeenten een lightrailverbinding tussen Katwijk, Wassenaar en Den Haag en een OV-verbinding naar het strand.

4b5. Groene zone Valkenburg
Wassenaar blijft inzetten op een goede samenwerking met de gemeente Katwijk en de optimalisering van het masterplan voor de bouwlocatie Valkenburg. Op het voormalige vliegveld Valkenburg komen maximaal 5.000 woningen. Voor ons is het cruciaal dat de open groene ruimte van 1.500 meter tussen Wassenaar en de bouwlocatie gehandhaafd blijft. Daarmee willen wij het groene karakter van Wassenaar behouden.
De Groene Zone voorziet met een duurzame en klimaatbestendige inrichting in een belangrijke recreatieve functie voor de regio. Voor de Groene Zone wordt een gebiedsuitwerking opgesteld die bijdraagt aan het vergroten van de samenhang en daarmee de ruimtelijke kwaliteit in het totale gebied tussen de A44 en de duinen en tussen de Oude Rijn en de noordrand van Wassenaar. Voorafgaand aan de gebiedsuitwerking wordt een plan van aanpak/startnotitie voor de groene zone Wassenaar ontwikkeld.

4b6. Benchmark en impactanalyse afvalscheiding fase 1 en ondersteuning  initiatieven verenigingen en stichtingen.
Samen met onze partnergemeenten wordt gestreefd naar het bereiken van de landelijke afvalnorm. Met deze gemeenten wordt verder onderzocht of de afvalscheiding vooraf de voorkeur verdient boven afvalscheiding achteraf. Daarbij staan milieudoelstellingen, gebruikersgemak en kostenefficiency centraal. In overleg met Avalex wordt bezien hoe de kwaliteit van de dienstverlening verder kan worden verbeterd. Daarnaast zal gelijktijdig met de partnergemeenten gekeken worden naar mogelijkheden om deze dienstverlening met andere partijen te realiseren.

Ook stellen wij geld beschikbaar voor initiatieven van verenigingen en stichtingen om met goede ideeën te komen op het gebied van afval en afvalscheiding.

4b7. Marketing Nationaal Park Hollandse Duinen
Om de marketing rondom het Nationaal Park Hollandse Duinen voort te zetten en te versterken werken we samen met partners binnen de samenwerking Stad+Kust, Nationaal Park Hollandse Duinen, Meerjarenprogramma Duin Horst & Weide, samenwerking Limes en Landgoederen en  +activiteiten Hollands Buiten.

4b8. Actualiseren woonvisie en opstellen prestatieafspraken
De gemeenten van de Woningmarktregio Haaglanden gaan met de Sociale Verhuurders Haaglanden (SVH) in gesprek over de bijdrage die de corporaties leveren voor de realisatie van de regionale woonvisie. De nieuwe afspraken worden vastgelegd in nieuwe regionale prestatieafspraken.

Binnen de woningmarktregio Haaglanden werken wij samen met onze buurgemeenten aan de uitvoer van de regionale woonvisie. Inzet daarbij is onder andere het uitbreiden van de sociale woningvoorraad, de evenredige verdeling van de woningvoorraad en het terugbrengen van de wachtlijsten.
De corporaties zijn een belangrijke partner bij het uitvoeren van het gemeentelijke volkshuisvestingsbeleid. Ingezet wordt op het versterken van deze samenwerking. Samen met de corporaties en de huurdersverenigingen wordt uitvoer gegeven aan prestatieafspraken op het gebied van: beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, duurzaamheid, leefbaarheid en huisvesting van kwetsbare doelgroepen (zorgbehoevenden en vergunninghouders).

Dekking nieuw beleid
Dekking van het nieuwe beleid komt incidenteel ten laste van de reserve sociaal domein en de nieuw in te stellen reserve ondersteuning grote projecten.
Het structurele nieuwe beleid wordt gedekt uit verhoging van de toeristenbelasting.

5. Bezuinigingen/dekking

Voor een gedetailleerde toelichting op de bezuinigingen wordt verwezen naar de paragraaf bezuinigingen, taakstellingen en ombuigingen.